kardynał
kardynał (łac. cardinalis – główny, zasadniczy, mocno z czymś związany) – potocznie nazywany purpuratem z racji koloru noszonego mucetu, w Kościele katolickim najwyższa po papieżu godność kościelna.
Mianowanie
Kardynałów nominuje papież, wybierając ich spośród mężczyzn, którzy obecnie mają przynajmniej święcenia prezbiteratu. Papież dokonuje promocji mianowanych kardynałów na konsystorzu.
Kardynałowie są mianowani przez papieża według jego własnego uznania, wszakże po zasięgnięciu opinii członków Kolegium Kardynalskiego na temat kandydatów. Gdyby zamianowany kardynał nie miał święceń biskupich, powinien je przyjąć, choć nie jest to bezwzględnie konieczne, to znaczy nie stanowi przesłanki wykonywania jakichkolwiek uprawnień kardynalskich.
Stopnie kardynalskie
Istnieją trzy stopnie kardynałów: kardynałowie biskupi (mają przydzieloną tytularnie – bez jurysdykcji (od lat 60. XX w.) – diecezję podrzymską – suburbikalną), kardynałowie prezbiterzy (mają przydzielony kościół tytularny w Rzymie) i kardynałowie diakoni (mają przydzielony kościół stanowiący diakonię). Kardynał, który jest patriarchą wschodnim, jest zawsze kardynałem biskupem, przy czym zachowuje jako tytuł swój kościół patriarchalny. Diecezje suburbikalne to: Ostia, Sabina-Poggio Mirteto, Porto-Santa Rufina, Velletri-Segni, Frascati, Albano i Palestrina. Były to diecezje okalające w czasach starożytnych diecezję rzymską. Dziekan Kolegium Kardynalskiego jest zawsze biskupem tytularnym Ostii, a przy tym zachowuje poprzedni tytuł do diecezji podmiejskiej. Kardynałowie biskupi diecezji podmiejskich mają pierwszeństwo przed kardynałami – patriarchami Kościołów Wschodnich.
Kardynałowie in pectore
Papież może mianować kardynała in pectore (łac. w sercu) nie ogłaszając jego nazwiska z ważnych powodów, jednakże takiemu kardynałowi prawa i obowiązki przysługują dopiero z chwilą ogłoszenia jego nazwiska, wszakże z pierwszeństwem od daty nominacji. Zdarzały się przypadki ogłoszenia nominacji kardynalskiej in pectore dopiero po śmierci nominata (np. Iuliu Hossu mianowany w 1969 r., ogłoszony w 1973 r.). W dawniejszych czasach (jeszcze za Piusa XII) birety dla kardynałów in pectore spoczywały w prywatnej kaplicy papieskiej pod szklanymi kloszami.
Symbolika
Każdy nowo mianowany kardynał podczas mszy św. koncelebrowanej otrzymuje od papieża pierścień oznaczający związek ze Stolicą Apostolską oraz czerwony biret, który jest symbolem oddania się kardynała na służbę Kościoła powszechnego aż do złożenia ofiary z życia (dokładniej usque ad sanguinis effusionem – aż do przelania krwi).
Zewnętrzną oznaką kardynała jest sutanna, pas w deseniu mory, piuska w deseniu mory, biret w deseniu mory, mucet (pelerynka) w kolorze purpury, fariola (peleryna) czerwona z kołnierzem w deseniu mory oraz pierścień otrzymany od papieża na konsystorzu. Do kardynała należy zwracać się per "Wasza Eminencjo", o ile jest w stroju chórowym; gdy zaś jest pozbawiony tego stroju, to znaczy ubrany w sutannę czarną lub czarną z czerwonymi guzikami – per "Księże Kardynale".
Właściwym szykiem dla pisowni i wymowy nazwiska kardynała (małą literą) jest kardynał Stefan Wyszyński (styl prosty). Umieszczenie nazwy godności między imieniem a nazwiskiem w szyku Stefan Kardynał Wyszyński stosowane jest w stylu oficjalnym kościelnym, lecz nadużywanie tego stylu poza uroczystymi tekstami i ceremoniami kościelnymi brzmi nieco pretensjonalnie.
Kto zostaje kardynałem
Większość kardynałów stoi na czele ważnych archidiecezji – w Polsce: gnieźnieńskiej, krakowskiej, wrocławskiej i warszawskiej. Taka diecezja jest określana jako tzw. posto cardinalizio – miejsce kardynalskie. Nie zawsze jednak ich ordynariusze otrzymują czerwony biret na pierwszym konsystorzu po ich nominacji na daną diecezję. Przykładowo po śmierci kard. Bertrama w 1945 r. Bolesław Kominek otrzymał nominację kardynalską dopiero w 1973 r., choć w tym przypadku na opóźnienie nominacji wpływało nieuregulowanie do 1972 r. statusu diecezji wrocławskiej i jej rządcy.
Kardynałami mianowani są również wysocy urzędnicy Kurii rzymskiej (tzw. kardynałowie kurialni), którzy nie posiadają własnych diecezji i zobowiązani są rezydować w Rzymie. Kardynałowie, którzy kierują diecezjami, powinni przybyć na każde wezwanie biskupa Rzymu. Ponadto papieże honorują tą godnością wybitnych teologów katolickich oraz – zwyczajowo – byłych rektorów uniwersytetów Gregorianum i Lateranum. Kardynałowie, którzy ukończyli 75 rok życia i stoją na czele dykasterii Kurii Rzymskiej lub Państwa Watykańskiego, proszeni są o złożenie rezygnacji. Są jednak członkami dykasterii na ogół co najmniej do ukończenia 80 roku życia.
Inne hasła zawierające informacje o "kardynał":
Biskup
Zobacz teżStopnie biskupie (święceń hierarchicznych):
prezbiter
diakon
Funkcje biskupie:
papież
patriarcha
metropolita
biskup diecezjalny
/
biskup pomocniczy
biskup sufragan
biskup koadiutor
superintendent
Godności biskupie:
kardynał
prymas
arcybiskup
biskup misyjny
biskup tytularny
Linki zewnętrzne
Wszyscy biskupi Kościoła katolickiego
(
ang.
)
Konferencja Episkopatu Polski
Średniowieczny Kościół ...
1398
(zm. 1417)
Spytko III z Melsztyna
, wojewoda krakowski, kasztelan biecki (zm.
1439
)
Amico Agnifilo
, kardynał włoski, uczestnik
konklawy z 1471
(zm. 1476)
Julian Cesarini
, kardynał, przewodniczył soborom ...
1679
szwedzki polityk, dyplomata, ambasador (zm.
1746
)
7 sierpnia
-
Benedetto Erba Odescalchi
, włoski kardynał, arcybiskup Mediolanu, arcybiskup tytularny Salonik, nuncjusz apostolski w Polsce (zm.
1740
)
11 ...
Stanisław Hozjusz
Stanisław Hozjuszkardynał prezbiterStanisław HozjuszHerb Stanisław HozjuszData i miejsce urodzenia
5 maja
1504
Kraków
Data i miejsce ...
1986
cen mięsa i przetworów mięsnych.
10 września
– do Polski przybył metropolita
Filadelfii
, kardynał
John Joseph Krol
.
11 września
– w ramach trzeciej amnestii po stanie ...
1468
drukarz, wynalazca czcionki drukarskiej (ur. ok.
1399
)
26 września
–
Juan Torquemada
, hiszpański kardynał, dominikanin (ur.
1388
)
Polska
1447
Kazimierz IV Jagiellończyk
1492
KsiążęAlbanii
1443
Gjergj Kastriot Skanderbeg
1468
1446
Lekë Dukagjini
1481
Król Anglii
1461
Edward IV
1470
Władcy Azteków
1440
Motecuhzoma ...
1878
światowej
w Paryżu.
19 lutego
–
Thomas Alva Edison
opatentował
fonograf
.
20 lutego
–
kardynał
Joachim Pecci został wybrany na papieża. Przyjął imię
Leona XIII
.
21 lutego
...
1848
artysta malarz francuski (zm.
1903
)
14 września
–
Filippo Camassei
, łaciński
patriarcha
Jerozolimy
,
kardynał
(zm.
1921
)
17 października
–
Wiktor Gomulicki
, poeta i pisarz (zm.
1919
)
13 ...
Order Orła Białego
Svinhufvud
,
1935
Thomas Woodrow Wilson
,
1922
Alexandre Millerand
,
1921
Gaston Doumergue
,
1924
Albert Lebrun
,
1932
Tomasz Masaryk
,
1925
kardynał Pietro Gasparri
Wiktor Emanuel III
Żyjący Polacy, Damy oraz Kawalerowie Orderu Orła ...
1932
2008
)
13 stycznia
-
Joseph Zen Ze-kiun
,
chiński
duchowny
katolicki
,
salezjanin
,
biskup
Hongkongu
,
kardynał
15 stycznia
-
Stanislao Loffreda
, archeolog włoski
16 stycznia
Dian Fossey
, amerykańska prymatolog, specjalistka ...
Inne lekcje zawierające informacje o "kardynał":
229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 3)
...
234. Polska droga do demokracji (plansza 13)
...
014. Nowe państwa Europy Zachodniej (plansza 13)
...
|